ΑΡΧΕΙΟ ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ

Ο Βασίλης Φωτιάδης (Vassilis Photiades) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1900[;]. Η οικογένειά του κατοικούσε από τον 17ο αιώνα στο Φανάρι, τη συνοικία της Κωνσταντινουπόλεως όπου εδρεύει το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η απώτερη καταγωγή της ωστόσο ήταν από τη Ρόδο. Πολλά μέλη της χρημάτισαν διπλωμάτες, που κατέλαβαν υψηλές θέσεις στη διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Άλλοι ήταν άνθρωποι των γραμμάτων. Αδελφός του προπάππου του Βασίλη Φωτιάδη ήταν ο Μάρκος Μουσούρος, μεταφραστής του Πλάτωνα και φίλος του εκδότη Άλδου Μανούτιου. Ο Φώτης Φωτιάδης, θείος του πατέρα του, μετέφρασε τη Θεία Κωμωδία του Δάντη στα αρχαία ελληνικά. Ο παππούς του Ιωάννης Φωτιάδης υπηρέτησε ως πρεσβευτής της Υψηλής Πύλης στην Αθήνα, την Αγία Πετρούπολη, τη Φλωρεντία (όταν, για σύντομο χρονικό διάστημα, ήταν πρωτεύουσα της Ιταλίας) και τη Ρώμη. Ως Γενικός Διοικητής Κρήτης κατά τα πρώτα έτη της Σύμβασης της Χαλέπας επέδειξε σύνεση, διαλλακτικότητα και ευελιξία. Οι Κρήτες αναγνώρισαν δημοσίως τις υπηρεσίες που προσέφερε στον τόπο τους ο ομόδοξος Διοικητής κατά τους χαλεπούς εκείνους καιρούς.

Από την ηλικία των δεκατεσσάρων μαθήτευσε για τρία έτη στον τοπιογράφο Οδυσσέα Φωκά. Η μαθητεία αυτή στάθηκε αποφασιστική για την καλλιτεχνική του πορεία. Το 1919 έφυγε οριστικά από την Αθήνα και άρχισε να επισκέπτεται και να διαμένει για μεγάλα χρονικά διαστήματα στη Φλωρεντία, τη Βενετία και το Παρίσι, όπου και μελετούσε τα εκθέματα στα μουσεία. Το 1924 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και ανέπτυξε φιλικές σχέσεις με τον Henri Matisse (1869-1954), τον Jean-Eduard Vuillard (1868-1940), τον Raoul Dufy (1872-1953) και τον André Derain (1880-1954).

Το 1926 μαθήτευσε στο εργαστήριο του Δημήτρη Γαλάνη και ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την τεχνική της ξυλογραφίας. Το 1927 συμμετείχε στην έκθεση των «Ανεξάρτητων Γάλλων Ζωγράφων και Χαρακτών» που οργάνωσε στο Λονδίνο η George Gallery. Η πρώτη του ατομική έκθεση, τον Απρίλιο του 1929 στην γκαλερί Paul Durand-Ruel, απέσπασε επαινετικές κριτικές. Τα επόμενα χρόνια εξέθετε τακτικά στο Salon d’Automne και στους «Ανεξάρτητους». Το 1931 η διακοσμητική του σύνθεση Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, που εξετέθη στην Αθήνα, απέσπασε εγκωμιαστική κριτική από τον Ζαχαρία Παπαντωνίου, διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης και επιφανή τεχνοκριτικό.

Το 1936 έκανε θριαμβική είσοδο στα γαλλικά γράμματα με το μυθιστόρημα Marylene ou à qui le dire, που σύσσωμη η παρισινή κριτική εγκωμίασε. Την ίδια χρονιά υποχρεώθηκε, λόγω ασθένειας της μητέρας του, να εγκατασταθεί στη Λωζάννη. Το 1940 φιλοτέχνησε μια σειρά από πορτραίτα της Irène Aviolat, την οποία αργότερα παντρεύτηκε. Το φθινόπωρο του 1940 εξέθεσε σαράντα ελαιογραφίες στην Gallerie Vallotton της Λωζάννης. Το 1957 το Musèe Cantonal des Beaux-Arts απέκτησε τον πίνακά του Vue du Phalère, και το 1958 ο εκδοτικός οίκος Stock εξέδωσε τα διηγήματα φαντασίας Les Transparents. Το 1964 συμμετείχε στο συλλογικό τόμο Histoire de la Peinture au XVIIIe siècle του ολλανδού εκδότη Meulenhoff.

Ο Βασίλης Φωτιάδης απεβίωσε το 1975.

Το 2009 το Κ.Ι.Κ.Π.Ε. απέκτησε το μεγαλύτερο μέρος του προσωπικού αρχείου και του εικαστικού έργου του ζωγράφου και λόγιου της διασποράς Βασίλη Φωτιάδη. Τo υλικό που απαρτίζει την πολυσχιδή «Συλλογή Βασίλη Φωτιάδη» χωρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες, με κυρίαρχο το εικαστικό υλικό. Το εικαστικό αυτό τμήμα της συλλογής περιλαμβάνει περίπου 700 ελαιογραφίες και 2.350 υδατογραφίες, σχέδια και χαρακτικά. Το μεγαλύτερο μέρος των εν λόγω έργων φιλοτεχνήθηκε στην Ευρώπη κατά την περίοδο 1925-1965.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενότητα με την αλληλογραφία του δημιουργού και σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής, καλλιτεχνών αλλά και ανθρώπων που αναδείχθηκαν στην πολιτική και στην κοινωνία. Ανάμεσα σε αυτούς είναι και οι André Gide, François Mauriac, André Malraux, Paul Valéry, T.S. Elliot, Jean Cocteau, Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Παππάς, Robert Gallimard, Bernard Grasset και André Bay. Ξεχωριστή θέση στην ενότητα αυτή κατέχει η αλληλογραφία του Βασίλη Φωτιάδη με τον Δημήτρη Γαλάνη, που αποτελείται από 90 εικονογραφημένες επιστολές της περιόδου 1940-1963.

Συμπληρωματικό υλικό της αλληλογραφίας του Βασίλη Φωτιάδη αποτελεί το φωτογραφικό και οπτικοακουστικό αρχείο με προσωπικές φωτογραφίες, αλλά και φωτογραφίες, αρνητικά και διαφάνειες από τις ποικίλες κοινωνικές και επαγγελματικές του σχέσεις.