Το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου (Κ.Ι.Κ.Π.Ε.) ιδρύθηκε και λειτουργεί στην Αθήνα από το 1988.
Σκοποί του είναι
- η προσφορά κοινωνικού έργου και η ενίσχυση φορέων που μεριμνούν για ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού.
- η υλοποίηση πολιτιστικών δράσεων, κυρίως μέσω της αξιοποίησης των Συλλογών και των Αρχείων που διαθέτει το Ίδρυμα και της δημόσιας προβολής τους στο ενδιαφερόμενο κοινό.
- η υποστήριξη μακροπρόθεσμων δράσεων στον ευρύτερο εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό τομέα σε συνεργασία με συναφείς φορείς και ιδρύματα
Το Ίδρυμα διοικείται από εννεαμελές Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο πλαισιώνεται, εκτός από τους υπαλλήλους του, και από εξειδικευμένους εξωτερικούς συνεργάτες για την επιτέλεση του εκάστοτε έργου που αναλαμβάνει. Τα μέλη του Δ.Σ. είναι: Ιπποκράτης-Ιωάννης Στασινόπουλος (Πρόεδρος), Αθανάσιος Μολοκότος (Αντιπρόεδρος), Χρήστος-Εμμανουήλ Δημητρακόπουλος (Αντιπρόεδρος), Αγγελική Παπαδοπούλου (Γραμματέας–Ταμίας), Θεόδωρος Βαλμάς, Νικηφόρος Κομίνης, Αναστάσιος Μεταξόπουλος, Ελένη Μολοκότου, Ιωάννης Παναγιωτόπουλος (Μέλη).
Ενδεικτικά σημειώνουμε ορισμένες από τις κεντρικές δραστηριότητες του ΚΙΚΠΕ, καθώς και από τις οικονομικές ενισχύσεις που πραγματοποιούνται προς πολλούς πολιτισμικούς, εκπαιδευτικούς και φιλανθρωπικούς φορείς για τη στήριξη του έργου τους.
- Ενισχύει τη διοργάνωση συσσιτίων από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών σε περιοχές του Λεκανοπεδίου που κυρίως υφίστανται τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, καθώς και αντίστοιχα προγράμματα του Δήμου Αθηναίων. Ενισχύει επίσης για τον ίδιο σκοπό και άλλους αρμόδιους φορείς, όπως το μη κερδοσκοπικό σωματείο «Prolepsis» για την προσφορά γευμάτων σε σχολεία της Αττικής. Υποστηρίζει ακόμα το «Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων» (ΚΕΘΕΑ) για την εκπαίδευση στελεχών συγκεκριμένων κοινοτήτων απεξάρτησης.
- Το 2017, το ΚΙΚΠΕ επέκτεινε την οικονομική του ενίσχυση στους ακόλουθους οργανισμούς: Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών – ΠΟΡΤΑ ΑΝΟΙΚΤΗ, ίδρυμα «ΘΕΟΤΟΚΟΣ», «Χαμόγελο του Παιδιού», «ΠΝΟΗ-φίλοι εντατικής θεραπείας παιδιού».
- Το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου διαθέτει μια σημαντική Νομισματική Συλλογή που σχηματίστηκε σταδιακά από το 2001 κ.ε. Η Νομισματική Συλλογή ΚΙΚΠΕ απαρτίζεται από αρχαιοελληνικά, ελληνορωμαϊκά, βυζαντινά, ισλαμικά, νεοελληνικά κ.ά. νομίσματα, καθώς και από μετάλλια, σφραγίδες, σταθμία και λοιπά μικροαντικείμενα. Στο πλαίσιο της αξιοποίησης της Συλλογής, το ΚΙΚΠΕ προωθεί τη μελέτη και δημοσίευση των επιμέρους συνόλων, τη διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων για την ανάδειξη θεματικών ενοτήτων (όπως π.χ. την προετοιμαζόμενη έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας με τίτλο «Μνήμη και εντύπωμα. Μια περιήγηση στη χώρα του Πέλοπα με οδηγό αρχαία νομίσματα», σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρκαδίας και το Κοινωφελές Ίδρυμα Μιχαήλ Ν. Στασινόπουλος-ΒΙΟΧΑΛΚΟ), τη διεξαγωγή σεμιναρίων προκειμένου να δοθεί πρόσβαση σε ειδικούς και φοιτητές, καθώς και άλλες συναφείς δράσεις. Οι δραστηριότητες της Νομισματικής Συλλογής ΚΙΚΠΕ αποτελούν συχνά την αιχμή του πολιτιστικού έργου του Ιδρύματος, καλύπτοντας επίσης κατά περίπτωση επιμορφωτικές και κοινωνικές παραμέτρους.
- Το ΚΙΚΠΕ διαθέτει επιπλέον και μια συλλογή ελληνικών χαρτονομισμάτων, που καλύπτει την περίοδο από το 1822 (απαρχές συγκρότησης ελληνικού κράτους) έως το 2002 (υιοθέτηση χρήσης του ευρώ). Η συλλογή απόκειται στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τραπέζης όπου και αξιοποιείται εντατικά μέσω της μόνιμης σχετικής έκθεσης του Αρχείου καθώς και μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε μαθητές.
- Διοργάνωσε κύκλους ομιλιών που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο 2010–2015 με θέματα διαχρονικά και επίκαιρα, σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (πρόγραμμα Megaron Plus). Οι ομιλίες τυπώθηκαν σε αυτοτελή φυλλάδια και διανεμήθηκαν δωρεάν στο προσερχόμενο κοινό.
- Εκδίδει αυτοτελή έργα που βασίζονται στα προσκτήματα του Ιδρύματος, όπως λ.χ. τη Νομισματική Συλλογή και την ανέκδοτη αλληλογραφία μεταξύ Ι. Καποδίστρια και Αλ. Κοντόσταυλου.
- Ενισχύει οικονομικά την παραγωγή ενός ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια.
- Από το 2014 έως το 2018, σε συνεργασία με τον οργανισμό Future Library και τις Δημόσιες και Δημοτικές Βιβλιοθήκες της περιφέρειας, ανέλαβε την οργάνωση υποδειγματικών διδασκαλιών που απευθύνονται σε καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα έφερε τον τίτλο «Από την έρευνα στη διδασκαλία» και επικεντρωνόταν σε τέσσερις κύκλους της διδακτέας ύλης: Αρχαία Ελληνικά, Νέα Ελληνικά, Ιστορία, Οικονομία. Τις διδασκαλίες, που πραγματοποιήθηκαν στα αναγνωστήρια των Βιβλιοθηκών, είχαν αναλάβει ειδικοί από τα πανεπιστημιακά και τα ερευνητικά ιδρύματα της χώρας.
- Το Κ.Ι.Κ.Π.Ε. μεταξύ των ετών 2012-2018 συγκέντρωνε βιβλία αποδεχόμενο δωρεές ιδιωτών και τα προωθεί προς δημόσιες και ιδιωτικές βιβλιοθήκες, βιβλιοθήκες ιδρυμάτων που φιλοξενούν ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (εξαρτημένα άτομα, φυλακισμένους, ασθενείς κ.λπ.), βιβλιοθήκες ερευνητικών κέντρων και νεοελληνικών σπουδών, καθώς και βιβλιοθήκες της ελληνικής ομογένειας βάσει αιτήματός τους. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018 διανεμήθηκαν μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας 20.000 τόμοι.
- Από το 2012 έως και το 2020, σε συνεργασία με τον οργανισμό Future Library, έχουν εμπλουτίσει τη συλλογή τους 66 Δημόσιες και Δημοτικές βιβλιοθήκες ανά την επικράτεια με 50.000 τίτλους. Σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική Εταιρεία library4all ενισχύει σχολικές βιβλιοθήκες απομακρυσμένων περιοχών της χώρας κατόπιν αιτημάτων νηπιαγωγών, δασκάλων και συλλόγων γονέων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι κατά το σχολικό έτος Σεπτέμβριος 2019- Ιούνιος 2020 διανεμήθηκαν 12.840 βιβλία σε 301 σχολεία στην Αττική και στην περιφέρεια.
- Ενισχύει την κινητή βιβλιοθήκη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Βέροιας, η οποία επισκέπτεται εκ περιτροπής όλα τα δημοτικά σχολεία του νομού Ημαθίας προκειμένου να δανείζονται βιβλία οι μαθητές και να έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω υπολογιστών εγκατεστημένων στο ειδικά διαμορφωμένο λεωφορείο που επισκέπτεται την περιοχή.
- Διοργανώνει ετήσιες διαλέξεις για εκπαιδευτικούς αλλά και για το ευρύτερο ενδιαφερόμενο κοινό στο κεντρικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών (Αμφιθέατρο Αργυριάδη) με τίτλο «Ιστορία και Λογοτεχνία» και θεματική που επιλέγεται κυρίως από την ύλη του γυμνασίου και του λυκείου, στοχεύοντας στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, έτσι ώστε να διευκολύνεται το εκπαιδευτικό τους έργο.
- Έχει επίσης συμβάλλει στη διοργάνωση των ετήσιων κύκλων μαθημάτων του «Ελεύθερου Πανεπιστημίου» (Κύκλος παιδείας της Στοάς του Βιβλίου), που έχει ιδρύσει η «Η εν Αθήναις Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία».
- Ενισχύει την έκδοση των πρακτικών διεθνών συνεδρίων για τις ανθρωπιστικές, κυρίως, επιστήμες, που πραγματοποιούνται στην Ελλάδα, καθώς και την έκδοση σημαντικών μονογραφιών που επιλέγει: «Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950. Βιβλιογραφικός οδηγός. Ιστοριογραφία και μνήμη από τις μέρες του Πολέμου έως το 2019». Η τρίτομη «Ιστορία της Νεώτερης Ελληνικής Μουσικής» κ.ά.
Νομικό πλαίσιο & Οργανισμός
Το Κοινωφελές Ίδρυμα Κοινωνικού και Πολιτιστικού Έργου είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και διέπεται από τις διατάξεις του νόμου 4182/2013. Ο Οργανισμός του κυρώθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα της 13.10.1988 (ΦΕΚ 801, τ. Β΄/2.11.1988) και διαδοχικά τροποποιήθηκε με τα Προεδρικά Διατάγματα της 3.4.2000 (ΦΕΚ 459, τ. Β΄/4.4.2000), της 11.11.2003 (ΦΕΚ 1750, τ. Β΄/ 26.11.2003), της 24.10.2011 (ΦΕΚ 2591, τ. Β΄/7.11.2011) και της 13.12.2021 (ΦΕΚ 6490, τ. Β΄/31.12.2021). Με το προεδρικό διάταγμα της 13.12.2021 (ΦΕΚ 6490, τ. Β΄/31.12.2021) έγινε και η κωδικοποίηση των διατάξεων του Οργανισμού.